Dowódca powstania w getcie żydowskim patronem placu w Białymstoku
O nazwaniu placu znajdującego się na terenie byłego getta w Białymstoku imieniem przywódcy żydowskiego powstania - Mordechaja Tenenbauma zdecydowali podczas sesji radni tego miasta.
Za uchwałą, która przygotował prezydent miasta, Tadeusz
Truskolaski głosowało 17 radnych, głównie z klubu Platformy
Obywatelskiej oraz SLD. Ośmiu radnych PiS wstrzymało się od głosu,
żaden radny nie głosował przeciw.
Białostockie getto utworzono w lipcu 1941 r. dla ponad 40 tys.
Żydów z miasta i okolic. W połowie sierpnia 1943 roku Niemcy
przystąpili do ostatecznej likwidacji getta. Opór stawili
bojownicy żydowscy pod wodzą Mordechaja Tenenbauma, jednak
powstanie zostało szybko stłumione, a Żydzi zamordowani lub
wywiezieni do obozów koncentracyjnych.
Tenenbaum stał się patronem placu i skweru przy ulicy Żabiej
utworzonych w miejscu dawnego cmentarza, gdzie obecnie stoi
obelisk upamiętniający bohaterski zryw ludności żydowskiej. Przy
nim co roku 16 sierpnia spotykają się białostoczanie oraz ci,
którzy przeżyli powstanie w getcie. W tym roku przypada 65.
rocznica tego wydarzenia.
Radni już w czerwcu mieli zająć się projektem uchwały, jednak
politycy PiS w głosowaniu nie zgodzili się na wprowadzenie takiego
punktu pod obrady. Swój sprzeciw argumentowali względami
proceduralnymi.
Mordechaj Tenenbaum urodził się w Warszawie w 1916 roku.
Studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Zaraz po wybuchu II wojny
światowej we wrześniu 1939 roku udał się do Wilna. Tam zaangażował
się w tworzenie podziemnej siatki, wspomagającej Żydów na terenach
okupowanych. Po zajęciu Wilna przez Niemców w 1941 roku,
organizował schronienie aktywistom żydowskim, w spokojnym w tym
czasie jeszcze Białymstoku.
W 1942 roku powrócił do Warszawy, gdzie czynnie uczestniczył w
tamtejszych ruchach żydowskich. Po masowej deportacjach z getta
warszawskiego latem 1942 roku, Żydowska Organizacja Bojowa
skierowała Tenenbauma do getta w Białymstoku w celu przygotowania
powstania w razie próby likwidacji getta.
W nocy z 15 na 16 sierpnia 1943, podczas ostatecznej likwidacji
getta, powstanie wybuchło.
Był to drugi co do wielkości po
powstaniu w getcie warszawskim zryw ludności żydowskiej przeciw
hitlerowcom. Opór Niemcom stawiło ok. 300 słabo uzbrojonych
młodych ludzi dowodzonych przez Tenenbauma i jego zastępcę Daniela
Moszkowicza.
Na wieść o klęsce akcji, 20 sierpnia Tenenbaum wraz z
Moszkowiczem popełnili samobójstwo. Ich ciała spoczęły wraz ze
szczątkami pozostałych ofiar likwidacji getta na prowizorycznym
cmentarzu przy dzisiejszej ulicy Żabiej. Pozostałych przy życiu
Żydów wywieziono do obozów koncentracyjnych, m.in. w Treblince.(PAP)
ostatnia zmiana: 2008-07-13
poleca:
